“Ai nhìn ra bên ngoài thì mơ mộng. Ai nhìn vào bên trong thì tỉnh thức” (Carl Jung). Trong thời đại mà mọi người bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến phát triển bản thân và đời sống tinh thần, cụm từ ” Làm thế nào hiểu bản thân” ngày càng trở nên phổ biến, nhưng cũng rất dễ bị hiểu lầm. Bạn có thể làm hàng chục bài test tính cách, đọc hàng trăm cuốn sách self- helf, tham gia các khoá học phát triển cá nhân,…Nhưng sau tất cả, bạn vẫn có thể rơi vào trạng thái chưa thật sự chạm được vào chính mình.
Vậy làm thế nào hiểu bản thân? Câu trả lời nằm bên trong bạn, chứ không phải bên ngoài. Và bộ môn NLP_ Lập trình ngôn ngữ tư duy chính là bộ cẩm nang giúp bạn hiểu rõ cơ chế hình thành nên con người mình. Cụ thể trong bài viết này tôi sẽ chỉ cho bạn biết 4 giai đoạn hình thành và phát triển năng lực tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, thói quen… của con người từ góc nhìn NLP. Tôi tin bài viết này giúp bạn nhận ra những hạn chế hiện tại của bản thân để thay đổi nhằm đánh thức cuộc đời phi thường.
Trong NLP việc làm thế nào hiểu bản thân không dừng ở việc “Biết mình là ai” mà là “Hiểu rõ vì sao mình trở thành như thế”. Không phải “Tôi là kiểu người gì?” mà là “Tôi đã hình thành thế giới quan này như thế nào?”, không phải “Tôi thích gì?” mà là “Tôi đã trải qua những gì mà nay tôi khao khát nó”,… Với tư cách một nhà huấn luyện, đào tạo NLP nên tôi sẽ lý giải vấn đề này bằng khoa học Lập trình ngôn ngữ tư duy NLP để giải nghĩa với các bạn.
Làm thế nào hiểu bản thân? Để hiểu rõ bản thân? Bạn cần hiểu rõ về quá trình con người hình thành nên các yếu tố quan trọng gồm: tư duy, cảm xúc, niềm tin, thói quen tính cách, hành vi. Đây là những nguồn lực để mỗi người sẽ tạo ra mọi kết quả cuộc sống: công việc, sự nghiệp, gia đình, giá trị bản thân.
HIỂU RÕ BẢN THÂN VỚI 4 GIAI ĐOẠN HÌNH THÀNH GIÁ TRỊ
Tại sao việc hiểu về 4 giai đoạn hình thành năng lực, giá trị con người quan trọng? Bởi vì nó là câu trả lời cho câu hỏi: Làm thế nào hiểu bản thân. Bất kì ai muốn kiến tạo nên sự nghiệp thành công – Muốn đi đến đâu? Muốn trở thành mẫu người như thế nào thì bước đầu tiên phải hiểu bản thân.
Nội dung này quan trọng với bạn vì:
- Cho bạn hiểu rõ về sức mạnh bản thân của bạn từ gốc rễ đến hiện tại.
- Làm thế nào hiểu bản thân đó là bạn hiểu rõ về tư duy gốc rễ và tư duy hiện tại của bản thân là tư duy tích cực hay tiêu cực.
- Làm thế nào hiểu bản thân, đó là bạn hiểu rõ về cảm xúc, niềm tin, thói quen hành vi của bản thân đang tạo ra hiệu quả cho cuộc đời bạn hay là rào cản.
- Bạn hiểu về mọi người xung quanh bạn cũng có quá trình hình thành qua 4 giai đoạn. Bạn sẽ hiểu được mọi người vì sao họ có tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, thói quen hành vi và kết quả cuộc đời họ. Như vậy bạn mới thật sự có câu trả lời cho câu hỏi làm thế nào hiểu bản thân.
Trong khoảng 90 năm cuộc đời. Quá trình phát triển của con người được chia thành 4 giai đoạn.
Giai đoạn 1 từ 0-7 tuổi được gọi là giai đoạn đóng dấu
Giai đoạn 2 từ 7 -14 tuổi được gọi là giai đoạn bắt chước
Giai đoạn 3 từ 14 – 21 tuổi được gọi là giai đoạn hòa nhập xã hội
Giai đoạn 4 từ 21 – 35 tuổi và đến hết cuộc đời được gọi là giai đoạn thể hiện bản thân.
Tiếp theo, tôi sẽ phân tích cụ thể từng giai đoạn phát triển ảnh hưởng đến bạn như thế nào để giúp bạn hiểu rõ bản thân hình dung tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, hành vi, năng lực của mình đang như thế nào để từ đó bạn biết làm thế nào hiểu bản thân.
Từ 0 – 7 tuổi – giai đoạn đóng dấu. Đây là giai đoạn quan trọng để bạn hiểu sâu sắc bản thân. Làm thế nào hiểu bản thân trong giai đoạn này. Nghiên cứu khoa học về não bộ con người cho biết, từ 0-7 tuổi, não bộ đứa trẻ hấp thụ 100% những gì nó nhìn thấy, nghe thấy, trải nghiệm. Điều này nghĩa là những gì bố, mẹ nói, làm, ứng xử, tỏ thái độ trong cuộc sống hàng ngày sẽ tự động ngấm 100% vào tâm trí đứa trẻ và trở thành tư duy gốc rễ của đứa trẻ.
Theo đó nếu bạn sinh ra trong gia đình mà những người thân xung quanh, đặc biệt là bố, mẹ có tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, hành vi ứng xử… tiêu cực thì tư duy gốc rễ của bạn rất có thể sẽ là phiên bản của bố mẹ. Bởi vì tất cả những gì đứa trẻ từ 0 -7 tuổi nhìn, nghe, trải nghiệm thấy sẽ hấp thụ hoàn toàn trở thành tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, hành vi ứng xử… của nó khi trưởng thành.
Làm thế nào hiểu bản thân? Tôi muốn bạn kiểm tra (không phải phán xét, thất vọng, chê trách) bố, mẹ bạn thuộc kiểu người có tư duy theo xu hướng tích cực hay tiêu cực? Bố mẹ bạn ứng xử với nhau vui vẻ, hạnh phúc, yêu thương hay lạnh nhạt, thường xung đột, cãi vã, oán trách nhau? Hoàn cảnh kinh tế gia đình của bạn dư dả hay khó khăn?
Tất cả những trải nghiệm tuổi thơ này vô cùng quan trọng trong việc hình thành tư duy, cảm xúc, niềm tin, năng lực, thói quen… của con người. Để hiểu sâu hơn về giai đoạn từ 0 -7 tuổi này, bạn có thể tìm hiểu nội dung tôi nói về “13 nhu cầu đứa trẻ” – “10 thông điệp sai lầm của bố mẹ”.
Từ 7 – 14 tuổi giai đoạn bắt chước. Bạn tiếp tục bắt chước cách tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, hành vi ứng xử… của bố, mẹ và những người lớn thân, gần bạn nhất. Điều này nghĩa là bạn kết luận theo cách mà những người xung quanh bạn kết luận, ứng xử, ra quyết định giải quyết. Tất cả những điều này một lần nữa trở thành tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, hành vi ứng xử… của bạn khi bạn trưởng thành.
Bạn đã từng nghe câu “giỏ nhà ai, quai nhà nấy”. Nhiều nghiên cứu khoa học về tâm lý con người chỉ ra, khi còn nhỏ, đứa trẻ luôn xem bố mẹ là hình mẫu để bắt chước. Bên cạnh đó, bố mẹ còn dùng ngôn ngữ, hành vi, thái độ giao tiếp thường xuyên với đứa trẻ. Một mặt bố, mẹ cấm con cái làm việc này, định hướng chỉ được làm việc kia, hướng dẫn cách phải làm theo… Nên hầu hết những đứa trẻ trở thành phiên bản của bố mẹ.
Vậy làm thế nào hiểu bản thân, bạn cứ quan sát các mô thức hành vi của mình xem mình đang sao chép ai, những hành vi nào là của bạn, những hành vi nào bạn sao chép từ những người có tầm ảnh hưởng.
Từ 14 – 21 tuổi, giai đoạn hòa nhập xã hội. Làm thế nào hiểu bản thân? Bạn tiếp cận cuộc sống rộng lớn hơn. Bạn đi học nghề, học đại học, bắt đầu đi làm. Bạn hòa nhập vào cuộc sống cộng đồng, xã hội và học hỏi, trải nghiệm có chọn lọc những thứ phù hợp với bạn để tiếp nhận. Ví dụ bạn có thấy trong trường đại học, từng cá nhân thể hiện bản thân khá khác biệt. Có bạn nhiệt tình việc của tập thể lớp, có bạn thì “makeno”.
Có bạn cởi mở, vui vẻ với mọi người, có bạn khép mình, khó tính, ít tiếp xúc. Có bạn thoải mái, rộng rãi chi tiêu với bạn bè, có bạn chi li, chi tiết trong việc chi tiêu. Có bạn rất thông minh, linh hoạt, mạnh mẽ… có bạn lại chậm chạp, hay do dự, chần chừ… Tất cả những tính cách, khả năng này là do mỗi người được nuôi dạy trong gia đình, môi trường khác nhau nên đã trở thành những đứa trẻ có tư duy, cám xúc, niềm tin, hành động khác nhau.
Sau khi tốt nghiệp đại học hay trường nghề, bạn cũng như hầu hết mọi người đều nghĩ bản thân chỉ có năng lực, kỹ năng nghiệp vụ ở lĩnh vực đã được học, nên bạn sẽ thường chọn nhận việc, làm việc trong lĩnh vực đã được đào tạo. Vậy bạn biết làm thế nào hiểu bản thân rồi chứ?
Từ 21 – 35 tuổi giai đoạn thể hiện bản thân. Từ những kiến thức, kỹ năng bạn học được ở trường đại học, trường nghề, khi ra trường bạn làm việc đúng với lĩnh vực bạn có kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ mình có. Và công việc bạn chọn làm cho bạn mức thu nhập tương ứng để bạn tạo nên cuộc sống hiện tại.
Rất nhiều người đã trung thành với công việc, nghiệp vụ của mình cả đời (kế toán, nhân viên văn phòng, thợ nghề…). Cho dù công việc đang làm chỉ cho thu nhập thấp nhiều người cũng không chuyển đổi sang việc khác. Vì sao – Vì tư duy, cảm xúc, niềm tin, thói quen hành vi… đã chỉ đạo họ trung thành với việc họ đang làm.
Vậy bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi: Làm thế nào để hiểu bản thân rồi chứ?
Với phần nội dung trên, tôi hy vọng bạn đã hiểu rõ cách làm thế nào để hiểu bản thân. Và tôi muốn bạn:
Hãy nghĩ về kết quả, chất lượng trong 6 khía cạnh then chốt cuộc sống của bạn hiện nay: 1. Sức khỏe – 2. Hạnh phúc gia đình – 3. Sự nghiệp – 4. mối quan hệ – 5. Giá trị bản thân – 6. Hưởng thụ cuộc sống.
1.Sức khỏe của bạn: Bạn đang có một sức khỏe mạnh mẽ, dẻo dai, body cân đối hay ngược lại?
Đã bao giờ bạn muốn mình có sức khỏe dẻo dai, một thân hình với body cân đối? Bạn muốn nhưng bạn có hành động để có được kết quả đó không? Điều này phụ thuộc vào tư duy, cảm xúc, niềm tin, thói quen các hành vi trong cuộc sống của bạn. Khi bạn biết cách chính xác làm thế nào hiểu bản thân bạn cũng biết cách điều chỉnh sức khoẻ của bạn.
2.Gia đình của bạn: Bạn đang có một gia đình vui vẻ, hạnh phúc, đầy tiếng cười và yêu thương hay ngược lại? Để có một gia đình vui vẻ, hạnh phúc, yêu thương… nguyên tắc là các thành viên phải có sự hiểu biết về con người, thấu hiểu về quá trình hình thành tư duy, cảm xúc, niềm tin, tính cách, hành vi… để ứng xử hiệu quả, hòa hợp, vui vẻ. Bạn thấy tầm quan trọng của việc hiểu đúng làm thế nào hiểu bản thân chưa
3.Sự nghiệp của bạn: Bạn đang có một sự nghiệp thành công, thành tựu, bạn hài lòng với công việc, sự nghiệp của bạn. Hay mọi thứ đang không như mong muốn?
Để có một sự nghiệp thành công yêu cầu đặt ra là bạn phải có kiến thức của nhà lãnh đạo, năng lực của nhà lãnh đạo, khả năng thấu hiểu mọi người, khả năng giao tiếp hiệu quả với mọi người. Những kiến thức, kỹ năng này bạn phải học ở ngoài trường đại học.
Bạn đã từng học chưa? Bạn muốn học hay không muốn học? Bạn muốn có sự nghiệp thành công lớn hay chỉ cần ổn định?
Tất cả những quyết định của bạn về cuộc sống của bạn đều xuất phát từ: TƯ DUY – CẢM XÚC – NIỀM TIN – GIÁ TRỊ và thói quen hành vi trong cuộc sống của bạn. Hãy kiểm tra nguồn gốc của tư duy, cảm xúc, niềm tin, giá trị, thói quen hành vi của bạn. Hãy tìm kiếm câu trả lời Làm thế nào hiểu bản thân từ bộ môn NLP.
4. Mối quan hệ của bạn: Những người bạn dành nhiều thời gian nhất bên họ – họ là ai? Chất lượng cao hay chỉ xã giao? Bạn đang là trung bình cộng của 5 người bạn đang dành thời gian nhiều nhất. Khi bạn biết cách làm thế nào hiểu bản thân, bạn cũng biết cách xây dựng mối quan hệ chất lượng, bền chặt.
5. Giá trị bản thân bạn: Bạn đang có uy tín, giá trị ảnh hưởng trong gia đình, cộng đồng, bạn bè như thế nào? Rộng hay hẹp? Uy tín, ảnh hưởng mạnh hay yếu?
6. Hưởng thụ cuộc sống của bạn: Bạn muốn một cuộc sống tiêu chuẩn cao cấp hay trung bình? Bạn muốn đi du lịch vòng quanh thế giới hay điều này không cần thiết? Bạn muốn ở trong ngôi nhà lớn, khang trang, đầy đủ tiện ích hay chỉ cần ngôi nhà ở được là được?
Hãy lưu ý rằng, những quyết định của bạn tạo ra chất lượng mọi khía cạnh cuộc sống của bạn. Và những quyết định của bạn bắt nguồn từ TƯ DUY – CẢM XÚC – NIỀM TIN – GIÁ TRỊ… của bạn. Tất cả những tư duy, cảm xúc, niềm tin, thói quen hành vi… đã được cài đặt ở bên trong tâm trí bạn từ giai đoạn ấu thơ.
Với bài chia sẻ này, tôi hy vọng đến đây bạn đã phần nào nhận ra nguyên nhân gốc rễ của mọi thứ bạn đang có từ con người bạn, công việc, sự nghiệp, uy tín, mối quan hệ của bạn. Bạn đã có câu trả lời thoả đáng cho câu hỏi Làm thế nào hiểu bản thân .
Hãy tiếp tục khám phá các bài chia sẻ của tôi, bạn sẽ nhanh chóng nâng mình lên tầm cao mới!
By: Master NLP Trainer Nguyễn Xuân Hương – ABNLP Hoa Kỳ
