1. VÌ SAO CON NGƯỜI KHÔNG DỄ THAY ĐỔI NIỀM TIN?
Hầu hết chúng ta đều nghĩ rằng con người sẽ thay đổi nếu được nghe những lập luận đủ hợp lý. Nhưng thực tế thường ngược lại: trong rất nhiều trường hợp, càng lý lẽ bao nhiêu, người nghe càng kháng cự bấy nhiêu. Bởi điều bạn đang chạm vào không phải là logic – mà là một cấu trúc sâu kín của tâm trí: hệ thống niềm tin.
Niềm tin không đơn thuần là một ý kiến. Nó là nền móng để một người lý giải thế giới, tìm kiếm cảm giác an toàn và duy trì sự kiểm soát trong cuộc sống. Một niềm tin có thể được hình thành từ:
- Lời dạy thời thơ ấu
- Một trải nghiệm hay biến cố mạnh mẽ
- Một hình mẫu trong gia đình hoặc xã hội
Theo thời gian, những yếu tố này kết nối lại, tạo thành hệ thống – những “chiếc bè” – để họ bám vào mà sống. Vì vậy, khi bạn bảo niềm tin đó là “phi lý”, “lạc hậu” hay “thiếu khoa học”, họ cũng không dễ từ bỏ – bởi bạn không chỉ thách thức một ý niệm, mà còn đụng chạm đến cảm giác an toàn của họ.
Hãy tưởng tượng: bạn đang ngồi trên một chiếc bè chắp vá từ nhiều năm, dù ọp ẹp, cũ kỹ nhưng vẫn nổi. Giờ có ai đó nhảy đến hét vào mặt bạn: “Xuống đi! Bè này sai kỹ thuật!” – bạn có nhảy không? Dĩ nhiên là không. Trừ khi họ trao cho bạn một chiếc bè khác. Trừ khi chiếc bè hiện tại bắt đầu chìm. Và trừ khi bạn thật sự hoảng loạn đủ để cần đổi hướng.
Đây là lý do vì sao muốn thay đổi niềm tin của ai đó, đối đầu trực diện gần như không hiệu quả. Càng ép, họ càng phòng thủ. Càng tranh luận, họ càng kháng cự. Không phải vì họ kém hiểu biết, mà vì họ đang bảo vệ hệ thống sống của mình.
2. NIỀM TIN LÀ MỘT PHẦN TRONG HỆ THỐNG SỐNG
Ray Dalio từng nói: “Hiểu hệ thống thì mới thay đổi được.” Và niềm tin chính là một phần trong hệ thống sống – nó liên kết với thói quen, cảm xúc, vai trò xã hội, vị trí trong gia đình. Bạn không thể đơn giản nhổ bỏ một niềm tin mà không tác động đến toàn bộ hệ thống. Giải pháp hiệu quả là “cấy ghép” vào đó một yếu tố mới – một niềm tin an toàn và có sức hút – rồi để cả hệ thống tự điều chỉnh và dần vận hành theo hướng mới. Đây chính là nguyên lý mà NLP coaching áp dụng.
3. NLP COACHING VÀ NGHỆ THUẬT THAY ĐỔI NIỀM TIN GIỚI HẠN
NLP (Lập trình ngôn ngữ tư duy) không cố phá bỏ niềm tin cũ bằng tranh luận để bắt ai đó thừa nhận sai, mà NLP tác động vào cấu trúc bên dưới niềm tin để làm cho niềm tin cũ mất tính thực dụng và nhường chỗ cho niềm tin mới.
Một số kỹ thuật NLP thường được sử dụng trong coaching phá bỏ niềm tin giới hạn:
Đổi khung tư duy: đổi ý nghĩa của trải nghiệm để làm suy yếu luận cứ ủng hộ niềm tin giới hạn.
Neo cảm xúc: gắn kết cảm xúc tích cực mạnh mẽ với một niềm tin mới, giúp hệ thống dễ dàng chấp nhận nó.
Thay đổi niềm tin bằng thay đổi tiểu mô thức: chuyển đổi kích thước, màu sắc âm thanh, độ sáng,…của niềm tin cũ với niềm tin mới.
Đặc biệt kỹ thuật coaching bẻ gãy niềm tin giới hạn với 13 bước cực mạnh.
Vì sao NLP làm niềm tin cũ mất hiệu lực và tạo khoảng trống?
Bởi hầu hết niềm tin giới hạn đều được duy trì nhờ ký ức, cảm xúc và những hành vi củng cố. NLP tác động vào từng mắt xích đó:
- Giảm sức nặng cảm xúc của bằng chứng cũ và ký ức không còn là bằng chứng sống mạnh mẽ nữa.
- Đổi khung ý nghĩa: một trải nghiệm từng là bằng chứng ủng hộ niềm tin giờ được gán một nghĩa khác làm giảm tình bắt buộc của niềm tin.
- Tạo niềm tin thay thế có cảm xúc ủng hộ: neo cảm xúc với hành vi lặp lại giúp niềm tin mới có trọng lượng
- Thay đổi hành vi thay đổi feedback: củng cố thêm niềm tin mới
Khi nền tảng hỗ trợ niềm tin cũ lung lay, hệ thống nội tâm tạo ra một khoảng trống tâm lý – Và đây chính là cơ hội để cấy ghép một niềm tin mới. Khác với việc tranh luận trực diện, NLP không bắt bạn phải từ bỏ cái cũ, mà khiến cái cũ không còn cần thiết để bám vào. Từ đó, sự chuyển đổi diễn ra tự nhiên: con người bước sang một mô hình niềm tin mới, bởi cái cũ đã mất tác dụng, còn cái mới mang lại sự an toàn và sức mạnh hơn.
Khi nào con người thực sự thay đổi?
Thực tế cho thấy, con người ít khi thay đổi nhờ tranh luận, mà thay đổi khi những niềm tin cũ bắt đầu mất hiệu lực: khi nó không giúp họ có được điều họ muốn, khi nó gây đau khổ hoặc khi những bằng chứng mới không thể được giải thích bằng niềm tin cũ nữa – tức là vỡ mộng. Trong giai đoạn đó, nếu có một lựa chọn mới – một niềm tin mang lại sức mạnh – được trình bày kèm với trải nghiệm và bằng chứng, thay đổi sẽ xảy ra tự nhiên.
Thay đổi sâu sắc không đến từ tranh luận, mà đến từ thời điểm cấu trúc cũ bắt đầu rạn nứt – khi niềm tin cũ mất hiệu lực. NLP coaching một phương pháp khoa học làm suy yếu nền tảng cũ, tạo khoảng trống và cấy ghép niềm tin mới – niềm tin đủ an toàn, có sức sống và dẫn tới hành động khác.
Nếu bạn thấy mình bị kìm hãm bởi niềm tin giới hạn hãy tham gia khoá học NLP chuyên sâu để trải nghiệm quy trình thay đổi niềm tin bài bản hoặc đăng ký coaching 1 – 1 cùng chuyên gia. Bạn cũng có thể tự chuyển hoá niềm tin bằng cách đăng ký khoá học online : PHÁ VỠ NIỀM TIN GIỚI HẠN BẰNG NLP.
Đăng ký khoá học buổi tư vấn 30 phút miễn phí tại đây
